INSULINOOPORNOŚĆ W PIGUŁCE
Insulinooporność to zmniejszona wrażliwość tkanek na działanie insuliny. Nie jest to choroba, lecz zaburzenie i pewnego rodzaju sygnał ostrzegawczy wysyłany przez organizm. Jeżeli w porę zadbamy o nasze zdrowie, możemy zapobiec rozwojowi stanu przedcukrzycowego, cukrzycy i powikłań związanych z zaburzoną gospodarką węglowodanową.
Na czym polega oporność na insulinę?
Aby zrozumieć na czym dokładnie polega insulinooporność, należy zadać sobie pytanie czym jest insulina i jakie pełni funkcje. Insulina to niezwykle istotny dla życia hormon, który odpowiada za regulację poziomu glukozy we krwi. Transportuje ona glukozę z krwi do komórek, które wykorzystują glukozę jako energię lub materiał zapasowy (np. glikogen w wątrobie czy w mięśniach). W momencie, kiedy wątroba i mięśnie mają już wystarczający zapas glikogenu, glukoza odkładana jest w postaci tkanki tłuszczowej.
Jak to działa w praktyce? Po zjedzeniu posiłku, poziom glukozy we krwi podnosi się. Jest to sygnał dla trzustki, aby wydzielić insulinę. Cząsteczki insuliny mają za zadanie „wyłapać” cząsteczki glukozy i przetransportować je do komórek docelowych. Takie komórki posiadają receptory insulinowe. Dzięki nim insulina może dostarczyć glukozę do środka komórki. W taki sposób cząsteczki glukozy przestają być obecne w krwioobiegu - poziom glukozy stabilizuje się. Insulina przestaje być potrzebna i trzustka wie, że na ten moment nie musi jej wydzielać.
U osób z insulinoopornością mechanizm ten jest wadliwy. Po zjedzeniu posiłku insulina próbuje przetransportować glukozę do komórek, ale nie wszystkie receptory chcą przyjąć glukozę do komórki. Są one oporne na insulinę. W konsekwencji poziom glukozy we krwi nie spada a trzustka dalej produkuje coraz większe ilości insuliny. Niestety takie nadmierne wydzielanie insuliny przez trzustkę nie może trwać wiecznie. Jeśli nie zareagujemy w porę, za kilka lat z dużym prawdopodobieństwem rozwinie się cukrzyca.
Najczęstsze przyczyny insulinooporności
* Nadwaga i otyłość
* Nadmiar tkanki tłuszczowej (szczególnie wisceralnej - gromadzącej się w okolicach jamy brzusznej)
* Brak aktywności fizycznej
* Nadmierny stres
* Czynniki genetyczne
* Nieodpowiednie zwyczaje żywieniowe
* Zespół policystycznych jajników
Warto pamiętać, że insulinooporność nie dotyczy tylko osób z nadwagą i otyłością. Co więcej, to że pacjent cierpi z powodu insulinooporności, nie oznacza że nie może schudnąć. Odpowiednia dieta i zmiana nawyków żywieniowych daje pozytywne efekty w postaci utraty kilogramów.
Objawy insulinooporności
Początek insulinooporności może przebiegać bezobjawowo lub symptomy mogą być bardzo mało charakterystyczne - dlatego łatwo to przeoczyć. Pacjenci najczęściej zgłaszają takie objawy jak: senność, zmęczenie, duża ochota na słodycze, częste napady głodu. Mogą także pojawić się objawy skórne w postaci rogowacenia ciemnego (pogrubienie skóry o charakterystycznych, brunatnym zabarwieniu).
Z bardziej charakterystycznego sygnału ostrzegawczego - najczęściej w badaniach laboratoryjnych stężenie insuliny jest wyższe a wartości glikemii pozostają w normie.
Diagnostyka insulinooporności
Podstawowe narzędzie diagnostyczne wykorzystywane w insulinooporności to oznaczenie glukozy i insuliny na czczo. Dzięki tym dwóm parametrom możliwe jest obliczenie tzw. wskaźnika HOMA-IR. Prawidłowa wartość to wynik poniżej 2,5. Wskaźnik HOMA-IR równy 2,5 lub więcej zazwyczaj świadczy o insulinooporności.
Diagnoza insulinooporności nie musi być postawiona tylko na podstawie tych dwóch parametrów. Lekarz powinien skierować pacjenta na test obciążenia glukozą (tzw. krzywa glukozowa i krzywa insulinowa). Polega ono na oznaczeniu poziomu glukozy i insuliny w surowicy krwi na czczo a następnie po 1 i 2 godzinach po wypiciu roztworu z 75 g czystej glukozy.
Leczenie insulinooporności
Ważną informacją jest fakt, że insulinooporność to stan, który można cofnąć. Najważniejsze aspekty leczenia obejmują normalizację masy ciała (w przypadku nadwagi i otyłości), odpowiednio zbilansowaną dietę oraz regularną aktywność fizyczną. Podstawą jest zmiana nawyków żywieniowych oraz stylu życia. Zmiana ta powinna być trwała, a nie stanowić jedynie etap przejściowy. To, że uda nam się wyprowadzić pacjenta z insulinooporności, nie oznacza, że zaburzenie to nie powróci. Zazwyczaj lekarz do powyższych zaleceń włącza rownież leczenie farmakologiczne. Najczęściej spotykamy preparat to metformina.
Szukasz specjalisty, który pomoże Ci z insulinoopornością? Zajrzyj na profil dietetyczki Patrycji Barwińskiej i umów się na indywidualną konsultację online.
